De jaarrekening (updated 5-11-2024)

De jaarrekening is het financieel verslag van een bedrijf over een bepaalde periode, meestal een kalenderjaar. De jaarrekening geeft de financiële situatie van het bedrijf weer aan het eind van de verslagperiode en de financiële mutaties gedurende de verslagperiode.

Het opmaken van een jaarrekening is een wettelijke plicht. Het BW (burgerlijk wetboek, boek 3, artikel 15i) geeft aan dat een bedrijf een boekhouding moet voeren: “Een ieder die een bedrijf of zelfstandig een beroep uitoefent, is verplicht van zijn vermogenstoestand en van alles betreffende zijn bedrijf of beroep, naar de eisen van dat bedrijf of beroep, op zodanige wijze een administratie te voeren en de daartoe behorende boeken, bescheiden en andere gegevensdragers op zodanige wijze te bewaren, dat te allen tijde zijn rechten en verplichtingen kunnen worden gekend.” Als je voldoende kennis hebt, kun je als ZZP’er zelf je boekhouding doen. In andere gevallen kun je beter de boekhouding uitbesteden. Er is een groot aanbod van deskundige en betaalbare boekhouders.

Onderdelen van de jaarrekening

Afhankelijk van de rechtsvorm en de omvang van het bedrijf, kan de jaarrekening bestaan uit:

• Balans
• Verlies- en winstrekening of resultatenrekening
• Toelichting op beide

En voor grote bedrijven ook nog:

• Kasstroomoverzicht
• Verslag van de directie
• Accountantsverklaring

De balans geeft de financiële waarde weer van de bezittingen (activa) en schulden (passiva) per ultimo van de verslagperiode. Deze cijfers worden vergeleken met de cijfers van voorgaande jaar. Hieruit kun je je een beeld vormen over de gezondheid van een bedrijf, bijvoorbeeld m.b.v. kengetallen.

Kleine BV’s kunnen volstaan met het deponeren van alleen een vereenvoudigde balans bij de KvK. De verlies- en winstrekening geeft weer wat de opbrengsten en kosten van het bedrijf waren in de verslagperiode. Hieruit volgt dan of er winst of verlies is gemaakt. Ook deze cijfers worden vergeleken met voorgaand jaar. De toelichting geeft aan hoe de bedragen (posten) op de balans zijn ontstaan, uit welke onderdelen de belangrijkste bedragen zijn opgebouwd en hoe het verloop is geweest over de verslagperiode. Daarnaast worden de belangrijkste posten van de verlies- en winstrekening gespecificeerd.

Een kasstroomoverzicht geeft de feitelijke geldstromen van een bedrijf weer. Dit is alleen verplicht voor grotere bedrijven. Hetzelfde geldt voor directieverslag en accountantsverklaring. Wanneer een bedrijf groter en complexer wordt, is er vaak behoefte aan een interne jaarrekening ten behoeve van de directie van het bedrijf. Voor een interne jaarrekening bestaan geen wettelijke eisen. Deze is vaak gesplitst naar gezichtspunten die belangrijk zijn voor de financiële besturing van een bedrijf , bijvoorbeeld naar productgroepen, vestigingen en grote projecten.

De jaarrekening en de belastingaangifte

Een BV moet een jaarrekening opstellen die voldoet aan wettelijke eisen, en deze moet bij de Kamer van Koophandel worden gedeponeerd. De BV moet vervolgens een aangifte vennootschapsbelasting indienen. Ook bij een eenmanszaak of VOF moet een jaarrekening worden opgesteld, maar deze is vormvrij.  Er is geen verplichting om deze jaarrekening aan derden te tonen, dus ook niet bij de Kamer van Koophandel

Elke ondernemer moet een aangifte inkomstenbelasting indienen bij de Belastingdienst (Iemand die zijn bedrijf in een BV of NV heeft, is geen zelfstandig ondernemer voor de inkomstenbelasting). In die aangifte neem jij of je boekhouder de gegevens uit de jaarrekening over om de aangifte inkomstenbelasting voor ondernemers in te dienen. Die aangifte bevat standaard een balans en verlies- en winstrekening. Als de belastingdienst die aangifte controleert, wordt meestal de jaarrekening opgevraagd. Reden is dat daarin de belangrijkste toelichtingen op de balans en verlies- en winstrekening worden vermeld. Als er daarna nog onduidelijkheden bestaan of onregelmatigheden worden vermoed, worden ook alle facturen, bonnetjes, bankafschriften en verdere administratie opgevraagd.